Bauxite Việt Nam

Hồ Cương Quyết - André Menras

Phạm Toàn dịch

Áp lực của những con ó Bắc Kinh vào lúc đang cơn bành trướng và xâm lăng Việt Nam và các nước láng giềng đã đặt Đảng Cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) vào một vị thế càng ngày càng quá sức chịu đựng. Thấy rõ rành rành một bên là các lợi ích của người Tàu được ĐCSVN bênh vực trên thực tế và một bên là các lợi ích của người Việt Nam chẳng được ĐCSVN bênh vực tẹo nào, bởi lẽ trong cái đường lối đã được áp đặt thì hai phía lợi ích hoàn toàn trái ngược nhau. Kẻ thù bên trong là nạn tham nhũng trong “một bộ phận không nhỏ” các cán bộ của ĐCSVN đã được Bắc Kinh sử dụng rộng rãi làm tay trong [nguyên văn: làm con ngựa thành Troie] nhằm đào sâu thêm cái hố đã vô cùng sâu người Việt Nam phân chia ra, một bên là các lợi ích quốc gia dân tộc và một bên là lợi ích của những cá nhân và những nhóm đang béo múp lên nhờ trực tiếp hoặc gián tiếp ăn theo vào công việc hợp tác kinh doanh với người anh lớn phương Bắc.

Đây là mặt trái của tấm huy chương, khi ĐCSVN tự xưng trong bản Hiến pháp 1992 rằng họ là “đảng lãnh đạo” của quốc gia dân tộc, khi đó họ cũng tự đưa mình lên vị trí hàng đầu chịu trách nhiệm và thực hiện các nghĩa vụ mà chỉ có làm đầy đủ những điều đó thì mới chứng minh được vị trí đế vương như được ghi trong Hiến pháp đó. Và như thế là Đảng cũng buộc mình phải thành công trong phát triển kinh tế, phải chống lại mọi cuộc tiến công để bảo vệ cho được những thành tựu của nhiều thế kỷ hy sinh của nhân dân Việt Nam, đặc biệt là bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ và độc lập quốc gia. Khi gặp thất bại không phủ nhận được, Đảng phải là kẻ duy nhất bị kết tội một cách chính thức.

Được đem sử dụng vừa làm tấm mộc che chắn lại vừa làm cái dùi cui giữa Bắc Kinh và nhân dân của mình, lại bị săm soi đến mất mặt sau mỗi vụ xì-căng-đan tài chính hoặc kinh tế, Đảng trở thành đối tượng của cao trào ngày càng mạnh mẽ bộc lộ những khát vọng thay đổi, ấy thế nhưng câu trả lời duy nhất của Đảng hiện nay lại chỉ còn là dọa dẫm và đàn áp. Do chỗ Đảng không muốn hoặc không có khả năng thay đổi tình hình đến độ không chịu đựng được này, Đảng càng ngày càng dấn sâu vào cái ngõ cụt ở đó lý lẽ và thành lũy co cụm duy nhất của họ chỉ còn là Cảnh sát và Quân đội. Làm cho Quân đội xa rời khỏi bản chất nhân dân của nó, biến nó thành một công cụ chỉ phục vụ cho Đảng, và mọi người thấy rõ rằng người ta đã tính đến chuyện dùng bạo lực để trả lời những khát vọng thay đổi của nhân dân.

Phong trào yêu nước và dân chủ đang hình thành được hiện hình trên bề mặt và đang phát triển theo bề sâu nhằm phản ứng lại những bất công có thật, những bạo hành có thật mà người dân đang chịu đựng, những vụ tịch thu đất đai có thật theo kiểu mafia, những vụ quỳ gối cúi đầu xấu hổ trước những lấn chiếm có thật của người Tàu, những hành xử chuyên quyền độc đoán của các quan lại ở cơ sở hoặc của những thế lực đen tối không dám xưng tên …

Không một điều ác nào trong số những cái ác xã hội đó đã được bịa đặt ra bởi những kẻ chuyên bịa chuyện hoang đường nào đó nhằm làm lung lay chế độ. Chính là bản thân chế độ, giời đất ạ, chính chế độ đã tự mình làm cho mình lung lay.

Không thể tránh khỏi hiện tượng phản ứng cứu nguy cho cảnh suy thoái của đất nước này, phản ứng chỉ có thể ngày càng gia tăng từ phía một nhân dân kiêu hùng từng chứng rõ một cách dũng cảm cái độ kiên nhẫn mà tới mức đó con người sẽ chẳng thể nào nhượng bộ thêm được nữa. Cho tới lúc này, cần thấy là, ngoại trừ vài phản ứng phòng vệ mang tính bạo hành và giận dữ của những người nông dân bị mất tài sản chống lại bọn đầu gấu được chính quyền thuê, người dân vẫn luôn luôn giữ được một cách hành xử hòa bình, đầy phẩm giá, họ vẫn hy vọng vào đối thoại, vào kiến nghị, vào các đoán đại diện, vào sự phán xét của một nền công lý công minh trong một Nhà nước pháp quyền... Cách hành xử này trái ngược rành rành với tệ bạo hành ngày càng gia tăng và đôi khi là sự tàn bạo trong những câu “trả lời” nhân dân.

Cái thực tại kinh hoàng đang hiện dần là như sau: ở Việt Nam hiện nay, người Việt Nam đang hành xử như những người xa lạ thực sự với nhau, thậm chí như là những kẻ thù thực thụ của nhau. Bắc Kinh đã hoàn thành công việc phá hoại và chia rẽ! Và trong tình thế này, như hiện thân trong một số nhà lãnh đạo cao nhất của họ, ĐCSVN lại không tỏ ra có đủ danh dự và tự trọng. Nếu những người lãnh đạo cộng sản Việt Nam này lường được đầy đủ hệ quả chính sách của họ suốt hai chục năm qua, thì hẳn là họ sẽ tỏ ra thực sự khôn ngoan để bớt cứng rắn khư khư giữ Điều 4 Hiến pháp liên quan đến “đảng lãnh đạo”. Không thể dùng văn bản pháp luật để làm cho một vai trò lãnh đạo được trở thành chính danh: cái vai trò đó chỉ có thể có được dần dần ngày này qua ngày khác, trong hành động cụ thể, minh bạch, tại hiện trường trên thực địa. Bằng cách bênh vực những kẻ yếu hèn nhất, bằng cách xây dựng con đường phát triển mà không bỏ mặc hàng triệu người nghèo khó bên vệ đường… Và, bản tổng kê thế là đã quá rõ, ĐCSVN đã không thắng được vụ đặt cược mà lẽ ra họ rất có thể đã thắng.

Trong khi tình hình ngày càng tồi tệ đi và thấy rõ là cần chọc cho cái nhọt vỡ ra, việc cải cách Hiến pháp chính là một thời đoạn cực kỳ quan trọng để lấy lại niềm tin và sức mạnh quốc gia dân tộc. Thế nhưng, họ lại làm như ông Tổng Bí thư ĐCSVN đâm đầu chê trách các công dân – những người được chính họ mời đối thoại – khi những công dân này nói lên những ý kiến muốn thay đổi, muốn cải cách, muốn hiện đại hóa đầy tính xây dựng, thì đó không phải là một dấu hiệu sức mạnh, hoặc hòa hoãn, hoặc cởi mở. Ngược lại, điều đó chứng tỏ sự thất bại và cô lập của một đường lối chính trị và một cách quản lý kinh tế. Còn làm như Thủ tướng đã làm hồi đầu năm là kêu gọi Cảnh sát “lập lại toàn bộ trật tự” để giải tán các “nhóm chống đối” và đập tan các mạng internet “xấu”, cả điều đó cũng chẳng cho thấy chút gì rằng chế độ này đang tràn đầy sức khỏe.

Trong tình hình như thế mà lại tiến hành lùng sục tìm tung tích những người ký kiến nghị như “nhóm nhà báo chính trị” của báo Đại Đoàn Kết cơ quan Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã làm kết hợp với các cơ quan an ninh tỉnh Hà Tĩnh, là một việc chả có gì đáng ngạc nhiên.

Sau khi đã huy động các “nhà tư tưởng” đáng ngờ và các nhà Sử học “đã quên mọi điều”, các giáo sư trong Quân đội và các cơ quan khác, huy động tất cả những người bảo thủ để vét váy quét quáy các ô kéo chính trị hòng xoay chệch hướng cuộc tranh luận toàn quốc không cho đi vào mục tiêu đích thực nữa: cuộc đối thoại tự do về nội dung, về những gì là căn bản của bản Hiến pháp. Chỉ vì cuộc đối thoại này tỏ ra là nguy hiểm đối với quyền lực tuyệt đối.

Và họ tung vào cuộc chiến những tên lính đánh thuê mới: những “nhà báo chính trị” đang mặc bộ đồ nhà điều tra lân la làm bạn với những thế lực an ninh vô cùng độc lập để dĩ nhiên là đạt tới những kết luận bóp méo bẻ queo bôi bác những người ký kiến nghị. Đó là một chiến dịch chỉ có mắt mù mới không nhìn thấy: nó vừa là vu khống lại vừa là khiêu khích nhằm đẩy những người quản trị chữ ký người ký kiến nghị trưng ra các địa chỉ cho họ đàn áp dễ dàng hơn.

Song cũng thật thù vị khi ta thấy điều này, ấy là vừa mới đây thôi, khi có vô số xì-căng-đan ngân hàng, xì-căng-đan tài chính và xì-căng-đan kinh tế, những vụ việc như ngẫu nhiên đều dừng lại trước cánh cổng các nhà đại quyền lực đương chức, thì chả ai thấy ma nào trong đám nhà báo ấy, những người hôm nay đang đóng vai trò nhà điều tra nổi danh, chẳng thấy đâu tên tuổi thực sự, địa chỉ thực sự, tài sản thực sự và các số tài khoản của những kẻ ở cấp cao nhất có dính líu vào vụ việc…

Này, cho mình biết đi, cậu điều tra ai và điều tra vấn đề gì, và mình sẽ cho cậu biết cậu là hạng người như thế nào. Nhưng cái nhóm “nhà báo” ấy không đáng cho chúng ta bàn tán lâu về sự vô tư và căn cứ đích đáng của “cuộc điều tra” bọn đó tiến hành. Ngược lại, hành động của họ cho thấy quá rõ ràng cái chính quyền này định đi tới đâu trong cuộc thảo luận Hiến pháp này và họ muốn áp đặt gì cho báo chí trong bàn tay kiểm soát của họ.

Trong giai đoạn hiện nay, khi tất cả các đối tác xã hội và chính trị đều tuyên bố sẵn sàng tham gia vào cuộc Đại tranh luận toàn quốc, cuộc tranh luận tuyệt đối cần thiết nơi mỗi công dân có quyền và có nghĩa vụ được cung cấp đầy đủ thông tin và được nói lên ý kiến của mình, thì lúc này vai trò tối thiểu của tất cả các phương tiện thông tin xứng đáng với danh hiệu đó cần phải phản ánh những suy tư, những quan điểm, những chứng cứ, đã được biểu đạt một cách đa dạng và tôn trọng nhau.

Ti vi cần phải được sử dụng vào mục đích này bằng cách phân bố công bằng thời gian được lên tiếng trong khung khổ các diễn đàn công dân.

Thế nhưng, liệu “Đảng lãnh đạo” có ưng thích cái dưỡng khí này và và cái ánh sáng này không? Liệu “Đảng ta” đã sẵn sàng nhận thách thức một cách lương thiện?

Thực tế hình như đang chứng minh điều ngược lại.

H. C. Q. - A. M.

Tác giả gửi trực tiếp cho BVN.

Amender la Constitution ou racler les fonds de tiroirs des forces conservatrices ?

La pression des faucons de Pékin, en pleine stratégie d’expansion et d’agression sur le Vietnam et les nations voisines, place le Parti communiste vietnamien dans une position de plus en plus insoutenable. Le contraste est criant entre les intérêts chinois qu’il protège de fait et ceux de son peuple qu’il ne protège pas car, dans la stratégie imposée, les deux apparaissent comme fondamentalement contradictoires. L’ennemi intérieur de la corruption d’ « un nombre qui n’est pas petit »  de ses cadres est largement utilisée par le cheval de Troie de Pékin pour accentuer cet énorme fossé vietnamien entre les intérêts nationaux d’un côté et, de l’autre, ceux des individus et des groupes qui s’engraissent, directement ou non, de la collaboration et du business avec le grand frère du nord.

Revers de la médaille, lorsque le parti communiste vietnamien, s’est autoproclamé, depuis la Constitution de 1992 comme « parti dirigeant » de la nation, il s’est ainsi placé lui-même en première ligne des responsabilités et des devoirs qui seuls peuvent justifier cette position impériale. Il s’est donc condamné à faire réussir le développement économique, à protéger contre toutes attaques les acquis de siècles de sacrifices de son peuple, essentiellement l’intégrité territoriale et la souveraineté nationale. Dans le cas d’échec avéré, il est le seul à devoir être légitimement incriminé.

Utilisé comme bouclier et matraque entre Pékin et son peuple, mis sous les projecteurs du déshonneur à chaque nouveau scandale financier ou économique, il fait l’objet de la poussée grandissante des aspirations au changement tandis que sa seule réponse aujourd’hui reste la menace et la répression. Comme il ne veut pas ou ne peut pas changer cette position intenable, il s’engage toujours plus avant dans une impasse où la force policière et la force armée tendent à devenir ses seuls arguments et remparts. Détourner l’armée de son essence populaire pour en faire un instrument au service exclusif du Parti montre bien qu’on envisage la violence comme réponse aux aspirations de changement.

Le mouvement patriotique et démocratique naissant se dessine en surface et se développe en profondeur en réaction aux injustices réelles, aux violences réelles subies, aux confiscations maffieuses réelles de terres, aux soumissions honteuses aux empiètements réels chinois, aux comportements dictatoriaux réels des mandarins locaux ou des forces occultes qui n’osent dire leur nom… Aucun de ces maux sociaux n’est inventé par on ne sait quels affabulateurs dans le but de déstabiliser le régime. C’est bien le régime, hélas, qui se déstabilise lui-même. Le phénomène de réaction salvatrice à cette décadence nationale est inévitable et ne peut que s’amplifier de la part d’un peuple fier qui a déjà montré avec courage jusqu’où on ne peut plus céder. Jusqu’ici, il faut noter qu’à l’exception de quelques réactions défensives violentes et exaspérées de la part de paysans expropriés contre des voyous loués par les autorités, le peuple a toujours gardé un comportement pacifique, digne, en espérant dans le dialogue, les pétitions, les délégations, l’arbitrage d’une justice équitable dans un Etat de droit... Ce comportement est en contraste flagrant avec la violence croissante et quelquefois la sauvagerie des réponses qu’il reçoit.

La terrible réalité qui se fait jour est celle-ci : Dans le Vietnam d’aujourd’hui, des Vietnamiens se comportent comme de véritables étrangers, voire comme de véritables ennemis envers les autres Vietnamiens. Pékin a bien fait son travail de sape et de division ! Et, dans cette situation, le Parti communiste vietnamien, en la personne de certains de ses hauts dirigeants, n’est pas à son honneur. Si ceux-ci mesuraient bien les conséquences de leur politique depuis deux décennies, ils feraient preuve d’une réelle sagesse en étant moins fermes sur le maintien de l’Article 4 de la Constitution concernant le « parti dirigeant ». Pour être légitime, un rôle dirigeant ne se décrète pas : il ne peut que se gagner, jour après jour, dans l’action concrète, transparente, sur le terrain. En protégeant les plus faibles, en construisant la route du développement sans laisser des millions de pauvres sur le bord… Et, le bilan le montre d’évidence, le parti communiste vietnamien n’a pas gagné ce défi alors qu’il aurait pu.

Alors que le mal empire et qu’il faudra bien percer l’abcès, la réforme de la Constitution est une étape cruciale pour relancer la confiance et la force nationale. S’obstiner, comme le premier secrétaire du Parti, à stigmatiser les citoyens - qu’on appelle par ailleurs au dialogue- quand ceux-ci expriment des opinions de transformation, de réforme, de modernisation constructive, n’est pas un signe de force, d’apaisement et d’ouverte. Au contraire, cela témoigne bien de l’échec et de l’isolement d’une ligne politique et d’une gestion économique. Appeler la police, comme l’a fait le Premier ministre en ce début d’année à « mettre tout en œuvre » pour dissoudre les « groupes d’opposition » et casser les réseaux internet « malveillants », cela non plus ne témoigne pas de la bonne santé du régime.

Dans ces conditions, assister à une opération de dénigrement des pétitionnaires, comme celle menée par le « groupe de journalistes politiques » de l’organe central du Front de la Patrie, Dai Doan Ket, en coopération avec les services de sécurité de la province d’Ha Tinh n’est pas étonnant. Après avoir mobilisé des « idéologues »  douteux et des historiens « oublieux », professeurs au sein de l’armée et d’autres services, les conservateurs raclent maintenant leurs fonds de tiroirs politiques pour détourner le débat national de son véritable objectif : dialoguer librement sur le contenu, sur le fond de la Constitution. Car ce dialogue est dangereux pour leur pouvoir exclusif. Ils lancent donc dans la bataille de nouveaux mercenaires : des « journalistes politiques » qui se transforment en enquêteurs fraternisant avec les très indépendantes forces de sécurité pour arriver, bien sûr, à des conclusions de falsification et de tricherie de la part des pétitionnaires. C’est une opération cousue de fil blanc : elle double la calomnie d’une provocation en poussant les administrateurs de la pétition à livrer les adresses des pétitionnaires pour que ceux-ci soient plus facilement réprimés. Il est d’ailleurs très intéressant de noter que dans un passé récent, lors des nombreux scandales bancaires, financiers et économiques qui se sont , comme par hasard, arrêtés aux portes supérieures du pouvoir, aucun de ces journalistes, aujourd’hui éminents enquêteurs, n’ait fait de révélation sur les vrais noms, les adresses, les biens matériels et les comptes en banque des personnes impliquées au plus haut niveau… Dis-moi sur qui et avec qui tu enquêtes et je te dirai qui tu es. Mais ce groupe de « journalistes » ne mérite pas qu’on s’attarde longtemps sur l’innocence et le bien-fondé de leur « enquête ». Par contre, leur action est révélatrice de l’orientation prise par le pouvoir dans ce débat et imposée à la presse qu’il contrôle.

Dans la période actuelle où tous les partenaires sociaux et politiques se déclarent prêts à un grand débat national, débat absolument nécessaire où chaque citoyen a le droit et le devoir d’être informé et de s’exprimer, le rôle minimum de tous les moyens d’information digne de ce nom devrait être de refléter les réflexions, points de vue, témoignages, exprimés dans leur diversité et dans le respect mutuel. La télévision devrait être utilisée à cet effet en attribuant équitablement les temps de parole dans de cadre de tribunes citoyennes. Mais cet oxygène et cette lumière sont-ils souhaités par le « Parti dirigeant » ? Est-il prêt à relever loyalement ce défi ? La réalité semble montrer le contraire.